Grüner Veltliner: Oostenrijks trots
(c) Stift
Nog nooit van grüner veltliner gehoord? Ik neem het je niet kwalijk. Zelfs wijnkenners geven schoorvoetend toe dat ze wel eens af en toe GV (koosnaampje, in de USA ook wel Gruvee) proeven, maar dat ze die druif toch ook niet dadelijk herkennen in het glas.
Aanplant
GV mag dan wel de witte trots van Oostenrijk zijn, ze komt ook voor in Hongarije, Slovakije en Tsjechië. In haar thuisland maakt ze ongeveer een derde van het totale areaal uit met meer dan 17.000 hectare. In de nieuwe wereld komt ze sporadisch voor in Nieuw-Zeeland, Australië, en in de Amerika’s hoewel de aanplant daar eerder experimenteel mag heten. Ook in eigen land is er minstens één producent (Vandeurzen, Kasteel de Beauffort) en in Frankrijk worden er tests mee uitgevoerd.
Natuurlijke kruising
Druivenkundig gezien is de grüner veltliner een natuurlijke kruising tussen traminer (savagnin) en een lokale, verloren gegane druif uit de regio Eisenstadt, de hoofdstad van Burgenland, Oostenrijk. Via de link savagnin-pinot komt ze dus terecht in de pinotfamilie, al heeft ze een heel eigen en uniek karakter. Er bestaat overigens ook een roter veltliner, maar die behoort tot een heel andere druivengroep waarin ook rotgipfler en neuburger voorkomen. Wel familie is de grauer veltliner: die druif is zelfs een eenvoudige kleurmutatie van haar bekendere evenknie.
Haar heimat en belangrijkste aanplant is langs de Donau, waar vooral de invloed van de Pannonische Vlakte prima wijnen oplevert. In vier DAC-gebieden (DAC: Districtus Austria Controllatus, de Oostenrijkse vorm van AOP) is ze toegelaten: Kremstal, Kamptal, Traisental en Weinviertel.
Rendement en kwaliteit
Bij hoge rendementen levert ze knapperige maar nogal onbeduidende wijnen op. Gaat het rendement naar beneden, in de buurt van 50hl/ha of lager, dan zijn de wijnen veel interessanter. Op haar best levert GV knapperige, minerale wijnen op met citrus, peer en peper. Een rijpe GV kan doen denken aan bourgogne die wat jaren op de teller heeft.
Er worden overigens niet enkel droge witte wijnen gemaakt van de GV. Het is een erg veelzijdige druif die ook mousserende en zoete wijnen van hoge kwaliteit voortbrengt. Die laatste categorie omvat vooral Auslese en Beerenauslese: zeldzame en prijzige wijnen, die de moeite van het ontdekken lonen. Maar zet je eerste stapjes in GV-land met een droge, expressieve wijn zoals die van Stift uit het Weinviertel ten noorden van Wenen, met zijn beroemde lössbodem.
