Een woud aan tweelettercodes
Hoe weet je met welk soort champagneproducent je te maken hebt?
Sinds 1990 draagt elke fles champagne een nummer dat toelaat de fles te traceren. De eerste twee karakters van dat nummer zijn een code die je vertelt welk type champagneverkoper onder de fles schuil gaat. Het zegt ook iets over het traject dat de druiven afgelegd hebben om champagne te worden.
De Négociant-Manipulant: De eer van het huis
Vrijwel alle bekende merken van champagne dragen de code NM: Veuve Clicquot-Ponsardin, Mumm, Perriër-Jouet, noem maar op. Zij kopen het leeuwendeel van de druiven, de most of de stille wijn in bij anderen, gewoonlijk zelfstandige druivenkwekers of Récoltants (R). Al hebben de meeste NM ook wel eigen wijngaarden. Van die druivenmix maken ze champagnes die ze onder het eigen label op de markt brengen.
Doordat ze beschikken over een waaier aan basiswijnen en uitgebreide infrastructuur voor opslag en analyse, kunnen ze een bepaalde ‘huisstijl’ bekomen waar hun klandizie naar verlangt. Ze hebben dus de eer van het huis hoog te houden.
De Récoltant-Manipulant: fiere doe-het-zelver
De Récoltant-Manipulant is het prototype van ‘het kleine champagneboertje’ dat bij vele Vlamingen een plaatsje in het adresboek heeft. Een RM doet alles zelf, van het kweken van de druiven tot het maken van basiswijn tot het produceren van de champagne en het op de markt brengen van de fles.
Om RM’s uit de Côte des Blancs toe te laten toch rosé te produceren, mogen RM’s wettelijk gezien toch maximaal 5% druiven inkopen.
Opgelet: er bestaat ook zoiets als de Récoltant-Coopérateur (RC) maar dat is een heel ander verhaal.
De Coopérative-Manipulation: samen sterk
Een CM is een onderneming die zelf geen druiven kweekt, maar die betrekt bij de Récoltant-Coopérateur die aan de CM verbonden is. Bij de productie van de champagnes verdwijnen alle druiven van soms tientallen RC in de grote ketel.
De RC worden vergoed in afgewerkte flessen, die ze onder het eigen label op de markt brengen. Zo kan het dus dat je bij vijf RC in hetzelfde dorp champagne hebt geproefd met een ander etiket en een andere prijs, terwijl in de fles identiek dezelfde champagne zit…
Al zijn er ook CM, zoals Mailly Grand Cru, die de champagnes voorzien van het CM-nummer. Dat boezemt toch meer vertrouwen in.
Een variant is de SR of Société de Récoltants: over het algemeen is dit onderneming beheerd door een aantal families die champagnes maken van de wijngaarden in familiebezit. Ze delen de infrastructuur, maar brengen de wijnen onder eigen etiket uit.
De andere codes: MA en ND
Twee codes die je op het etiket kunt vinden vertellen je dat de producent flessen aankoopt en ze onder eigen merk op de markt brengt:
- MA: Marque d’Acheteur (soms ook wel ‘auxiliaire’). Iedereen die wil, kan een partij champagne kopen en ze onder eigen etiket verkopen. De aanwezigheid van deze code zet me er meestal toe aan de fles weer in het rek te zetten.
- ND: Négociant-Distributeur: ook champagne van de ND geeft me meestal weinig vertrouwen: over het algemeen koopt die flessen op die sur lattes liggen, plakt hij er het eigen etiket op en gaan ze zo de deur uit.
De cijfers
Volgens het Comité Champagne waren er in 2019 16.100 ‘vignerons’, 140 ‘coöperatieven’ en 360 ‘huizen’. De huizen omvatten de NM: zij staan in voor ongeveer 72% van de verkochte flessen. De coöperatieven (CM en SR) zijn goed voor 9%. De vignerons, toch het leeuwendeel in aantal, verkopen samen slechts goed 18% van alle flessen.
Hoe valt dat te rijmen? De genoemde 16.100 ‘vignerons’ omvatten ook alle Récoltants, die zelf geen wijn verkopen. De overige zijn RM en RC. Officiële cijfers zijn er niet, maar ik weet uit goede bron dat er anno 2020 ongeveer 1750 RM zijn en 2350 RC. De pure druivenkwekers zijn dus met ongeveer 12.000 en daarvan vind je geen spoor op het etiket. De vruchten van die arbeid zitten keurig verstopt onder de vlag van de NM,ND, MA en CM…
