Is de wijnstok ouder dan we denken?

 

De klassieke wijnwijsheid houdt het huidige Georgië als bakermat aan voor de wijnstok. Maar nieuw genetisch bewijs toont aan dat de druivenplant niet op één, maar op twee verschillende locaties is gedomesticeerd. Deze bevindingen betekenen ook dat de domesticatie van de druivenplant 3000 jaar eerder plaatsvond dan eerder werd gedacht. Het onderzoek, uitgevoerd door wetenschappers van de University of California, Davis en de Universiteit van Montpellier, concentreerde zich op de wilde wijnstok, Vitis vinifera, die over de hele wereld wordt verbouwd voor wijn, tafeldruiven en rozijnen.

De verbouwing van de druif

Natuurlijke diversiteit in de druivenplant heeft de mensheid al eeuwenlang geholpen om verschillende variëteiten van wijn, tafeldruiven en rozijnen te verbouwen. Echter, een recent onderzoek heeft ontdekt dat de domesticatie van de druivenplant mogelijk op twee verschillende locaties heeft plaatsgevonden en 3000 jaar eerder is begonnen dan eerder werd gedacht. De bevindingen van dit onderzoek kunnen een enorme impact hebben op de wijnindustrie en de manier waarop druiven worden verbouwd en gebruikt.

Het onderzoek werd uitgevoerd door wetenschappers van de University of California, Davis en de Universiteit van Montpellier, die zich richtten op de wilde wijnstok, Vitis vinifera. Deze druivensoort wordt wereldwijd verbouwd voor wijn, tafeldruiven en rozijnen. Door genetische gegevens van wilde en gedomesticeerde druiven te vergelijken en archeologische gegevens over de teelt van druiven te analyseren, ontdekten de onderzoekers dat de domesticatie van de druivenplant in twee afzonderlijke fasen heeft plaatsgevonden.

De eerste fase van de domesticatie vond ongeveer 8000 jaar geleden plaats in de zuidoostelijke hoek van Anatolië en was gericht op het domesticeren van de druiven voor hun vruchten, als tafeldruif dus of mogelijk voor de productie van rozijnen.

De tweede fase vond plaats in de Zuid-Kaukasus-regio ongeveer 7000 jaar geleden en was gericht op het domesticeren van de druiven voor hun sap, dat vervolgens werd gebruikt om wijn te maken. Dit nieuwe inzicht betekent dat deze plant 3000 jaar eerder werd gedomesticeerd voor dit specifieke doel dan eerder werd gedacht.

Genetische samenstelling

Het onderzoek heeft verder ook aangetoond dat er meer diversiteit is in de genetische samenstelling van de druivensoorten dan eerder werd gedacht. De ontdekking dat de druivenplant op twee verschillende locaties is gedomesticeerd, suggereert dat er mogelijk meer variaties in de genetische samenstelling van druivensoorten zijn. Dit kan leiden tot nieuwe inzichten in de manier waarop druiven worden verbouwd en wijn wordt geproduceerd.

De bevindingen van dit onderzoek hebben ook implicaties voor de wijnindustrie. Door te begrijpen hoe de druivenplant zich heeft ontwikkeld en hoe deze genetisch is gevarieerd, kan de wijnproductie in de toekomst verder worden verbeterd. Bijvoorbeeld, de ontdekking dat de druivenplant op twee verschillende locaties is gedomesticeerd, suggereert dat er mogelijk verschillende variëteiten van druiven zijn die beter bestand zijn tegen specifieke omstandigheden, zoals klimaatverandering. Nogal wat wijngebieden experimenteren overigens met verschillende kruisingen, ook over Vitis vinifera heen, om het hoofd te bieden aan wisselende klimaatomstandigheden.

Daarnaast kan de diversiteit in de genetische samenstelling van druivensoorten leiden tot nieuwe smaken en aroma’s in de wijnproductie. De verschillende variëteiten van druiven kunnen bijvoorbeeld verschillende niveaus van suiker, zuurgraad en tannines bevatten, wat kan leiden tot verschillende smaken en aroma’s in de geproduceerde wijn. Wat op zijn beurt weer kan leiden tot een verandering in de smaak van wijnen en de ontwikkeling van nieuwe wijnsoorten die specifiek zijn voor bepaalde regio’s en klimaten.

Behouden en beschermen

De bevindingen van dit onderzoek kunnen ook bijdragen aan de conservatie-inspanningen van de wilde druivensoorten. Er groeien nog steeds druiven in het wild die de genetische basis vormen van de gedomesticeerde druiven. Het in kaart brengen van de locaties waar de druivenplant is gedomesticeerd en het identificeren van de genetische diversiteit kan helpen bij het ontwikkelen van strategieën om deze wilde druivensoorten te behouden en te beschermen.

Het onderzoek heeft ook aangetoond dat de domesticatie van de druivenplant een langdurig proces is geweest dat zich over duizenden jaren heeft ontwikkeld. Het verfijnen van de technieken voor het telen van druiven en de productie van wijn heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de wijnindustrie. De bevindingen van dit onderzoek benadrukken het belang van het begrijpen van de geschiedenis van de druivenplant en hoe deze plant heeft bijgedragen aan de menselijke beschaving.

Bovendien kunnen de bevindingen van dit onderzoek ook bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe technologieën en technieken voor de wijnindustrie. Het begrijpen van de genetische basis van de druivensoorten kan bijvoorbeeld leiden tot het ontwikkelen van nieuwe methoden voor het kweken van druiven en het produceren van wijn. Door deze nieuwe technologieën en technieken te ontwikkelen, kan de wijnindustrie verder worden verbeterd en kan deze worden aangepast aan de veranderende omstandigheden.

In conclusie toont dit onderzoek aan dat de domesticatie van de druivenplant mogelijk op twee verschillende locaties heeft plaatsgevonden en 3000 jaar eerder is begonnen dan eerder werd gedacht. De bevindingen van dit onderzoek hebben implicaties voor de wijnindustrie en suggereren dat er meer diversiteit is in de genetische samenstelling van druivensoorten dan eerder werd gedacht. Door deze bevindingen te begrijpen, kan de wijnindustrie worden verbeterd en kunnen nieuwe wijnsoorten worden ontwikkeld die specifiek zijn voor bepaalde regio’s en klimaten. Bovendien kunnen deze bevindingen bijdragen aan de conservatie-inspanningen van wilde druivensoorten en kunnen ze leiden tot de ontwikkeling van nieuwe technologieën en technieken voor de wijnindustrie.

Bijdrage aan de menselijke beschaving

Het onderzoek benadrukt ook het belang van het begrijpen van de geschiedenis van de druivenplant en hoe deze plant heeft bijgedragen aan de menselijke beschaving. Er zijn maar weinig wijnkenners die dit soort onderzoek geen warm hart toedragen, al willen ze er mogelijk niet het fijne van weten. Maar het besef dat de variëteit van rijkdom aan aroma en smaak uiteindelijk terug te voeren valt op een handvol’ouder’druiven zal de meeste wijnliefhebbers niet vreemd in de oren klinken. Aan ons om niet enkel die erfenis te bewaren, maar ze ook nog beter te benutten.

Meer info

Peter Doomen