Kalk: de essentie van champagne!
Kalksteen is een sedimentair gesteente dat voornamelijk bestaat uit calciumcarbonaat en is een belangrijk onderdeel van de bodem in de Champagne-regio. Het beroemde ‘Bekken van Parijs’ dat zich uitstrekt over Zuid-Engelend, Noord-Frankrijk maar ook ons eigen Vlaamse landje, vormt een uiterst belangrijke voedingsbodem om wijnen van topkwaliteit te produceren.
Het bekken van Parijs…
Het bekken van Parijs is een grote geologische formatie die zich uitstrekt over een groot deel van Noord-Frankrijk, waaronder de Champagne-regio. Het is een sedimentair bekken dat is ontstaan tijdens het Paleogeen-tijdperk, ongeveer 65 tot 23 miljoen jaar geleden. Het bekken van Parijs bestaat uit een opeenvolging van sedimentaire lagen, waaronder kalksteen, klei en zandsteen, die afwisselend zijn afgezet tijdens perioden van sedimentatie en erosie.
De geologie van het bekken van Parijs heeft verschillende effecten op de teelt van druiven en de wijnproductie in de Champagne-regio:
- Bodemsamenstelling: Het bekken van Parijs bevat verschillende soorten sedimentaire gesteenten, waaronder kalksteen, klei en zandsteen. Deze verschillende gesteenten hebben verschillende eigenschappen en dragen bij aan de bodemsamenstelling van de Champagne-regio. Bijvoorbeeld, kalksteenbodems in de Champagne-regio zijn vaak rijk aan calciumcarbonaat en hebben een goede drainage en waterretentie, terwijl kleibodems de neiging hebben om meer vocht vast te houden en de wortelgroei van de druivenstokken te beperken.
- Topografie: De topografie van de Champagne-regio wordt grotendeels bepaald door de geologische structuur van het bekken van Parijs. De regio wordt gekenmerkt door een glooiend heuvellandschap dat wordt gevormd door breuklijnen in de onderliggende gesteentelagen. Deze topografische kenmerken hebben invloed op de bodemsamenstelling en de blootstelling van de wijngaarden aan zonlicht en wind, wat belangrijk is voor de rijping van de druiven.
- Klimaat: De geologische structuur van het bekken van Parijs heeft ook invloed op het klimaat in de Champagne-regio. De heuvels en valleien van de regio creëren microklimaten met verschillende temperaturen en neerslagniveaus. Dit kan leiden tot verschillen in de rijpheid en kwaliteit van de druiven in verschillende delen van de regio.
- Waterbronnen: Het bekken van Parijs bevat ook verschillende waterbronnen die belangrijk zijn voor de irrigatie van de wijngaarden in de Champagne-regio. De wijnstokken pompen het water op dat zich onder de kalksteenlagen bevindt, zeker in periodes van droogte. Het resultaat? Zelfs in extreem droge jaren zoals 2016 liggen de ‘oude’ wijngaarden er groen en gezond bij.
Kortom, de geologie en het bekken van Parijs spelen een belangrijke rol bij de teelt van druiven en de wijnproductie in de Champagne-regio. De bodemsamenstelling, topografie, klimaat en waterbronnen van de regio worden allemaal beïnvloed door de geologische structuur van het bekken van Parijs.
Terug naar champagne…
De Champagne-regio staat bekend om zijn mousserende wijnen van hoge kwaliteit en kalksteen speelt een cruciale rol bij de teelt van de druiven die hiervoor gebruikt worden.
Een van de belangrijkste functies van kalksteen in de bodem van Champagne is het vasthouden van water. Kalksteen is een poreus gesteente dat water goed kan vasthouden en langzaam kan afgeven aan de bodem. Dit is vooral belangrijk in droge periodes, wanneer de wijnstokken extra water nodig hebben om te overleven. Zo kan een kubieke meter kalksteen met gemak 400 liter water vasthouden. Die daarna – tijdens droge periodes – gracieus weer kan afgestaan worden aan de noodlijdende druivenstok.
Daarnaast zorgt kalksteen ook voor een goede drainage van de bodem. Kalksteen is goed doorlatend en overtollig water wordt snel afgevoerd. Dit is belangrijk omdat een teveel aan water kan leiden tot verstikking van de wortels van de wijnstokken. Een goede drainage zorgt er ook voor dat de bodem minder compact wordt en dat de wijnstokken beter kunnen groeien.
Mineraliteit, zei u?
Een ander belangrijk effect van kalksteen in de bodem van Champagne is de mineraliteit van de wijn. Kalksteen bevat verschillende mineralen zoals calcium, magnesium en kalium, die bijdragen aan de mineraliteit van de wijn. Sommige wijndrinkers beweren dat kalksteenbodems een unieke smaak geven aan de wijn die niet elders gevonden kan worden.
Er zijn echter ook critici die twijfelen aan de rol van kalksteen bij de mineraliteit van wijn. Er is weinig wetenschappelijk bewijs dat de mineralen in kalksteen rechtstreeks worden overgedragen aan de wijn. Het is eerder zo dat de wijnstokken die groeien op kalksteenbodems een unieke combinatie van bodem- en klimaatfactoren ervaren, die bijdragen aan de smaak en het karakter van de wijn.
Aciditeit is natuurlijk cruciaal
Een ander kritisch punt is dat de aanwezigheid van kalksteen in de bodem de zuurgraad van de wijn kan beïnvloeden. Kalksteen heeft van nature een hoge pH-waarde, wat kan leiden tot een hogere zuurgraad in de wijn. Hoewel een hoge zuurgraad gewenst kan zijn voor mousserende wijnen, kan een te hoge zuurgraad leiden tot een onaangename smaak in de wijn.
Tot slot is het belangrijk om op te merken dat niet alle kalksteenbodems gelijk zijn. Er zijn verschillende soorten kalksteen die verschillen in hun samenstelling en eigenschappen. Sommige kalksteenbodems zijn bijvoorbeeld meer poreus dan andere en hebben daarom een betere waterretentie en drainage.
Ook de diepte van de kalksteenlaag en de bodemtextuur kunnen variëren en hebben invloed op de functies van kalksteen in de bodem. Dit kan leiden tot verschillende smaakprofielen en kwaliteiten van wijnen, zelfs binnen dezelfde regio.
Naast kalksteen zijn er ook andere factoren die bijdragen aan de smaak en kwaliteit van de wijn, zoals het klimaat, de druif en de wijnbereidingsmethoden. Kalksteen kan echter wel bijdragen aan de complexiteit en subtiliteit van de wijn, vooral in combinatie met andere factoren.
Een ander belangrijk aspect is dat de bodem van Champagne vaak een vermenging is van verschillende soorten gesteenten, waaronder kalksteen, klei, zand en leisteen. Deze verschillende gesteenten kunnen leiden tot een complexere en interessantere smaak van de wijn. De aanwezigheid van kalksteen in de bodem kan ook bijdragen aan de ontwikkeling van bepaalde microbiële gemeenschappen die belangrijk zijn voor de gezondheid van de bodem en de wijnstokken.
Kalksteen is zonder twijfel een belangrijk onderdeel van de bodem in de Champagne-regio en heeft het verschillende effecten op de teelt van de druiven en de kwaliteit van de wijn. Hoewel de rol van kalksteen bij de mineraliteit van de wijn nog steeds onderwerp van discussie is, wordt het algemeen erkend dat kalksteenbodems een unieke bijdrage leveren aan de smaak en het karakter van de wijn.
Vele factoren
Het is echter ook belangrijk om op te merken dat de teelt van de druiven en de wijnbereiding een complex proces is dat afhankelijk is van vele factoren. Kalksteen is slechts een van de vele factoren die bijdragen aan de kwaliteit van de wijn en het is belangrijk om een holistische benadering te hanteren bij het begrijpen van de complexe interacties tussen bodem, klimaat, druivenrassen en wijnbereidingsmethoden.
In conclusie, kalksteen speelt een belangrijke rol in de bodem van de Champagne-regio en draagt bij aan de vochtregulatie, drainage, mineraliteit en zuurgraad van de wijn. Het is echter belangrijk om de rol van kalksteen in perspectief te plaatsen en te begrijpen dat het slechts een van de vele factoren is die bijdragen aan de kwaliteit van de wijn.
