Pinot meunier: stilaan weer in zwang
Pinot meunier bij Rue des Noyers (Benoit Déhu)In m’n dagelijkse job maak ik kennis met een Duitse collega die uit een wijnbouwersfamilie komt. Op het domein wordt schwarzriesling geproduceerd, ook wel bekend als müllerrebe. Hij bezorg me een fles, zowaar in bochsbeutel: de klassieke Frankische buikfles.
Foute connotatie
Schwarzriesling is zowat de meest foute connotatie die je aan deze druif kunt hangen: riesling heeft er van geen kanten mee te maken. Müllerrebe is beter, want dat is een bijna letterlijke vertaling van pinot meunier: de molenaarsdruif. Zo genoemd omdat de witharige onderkant van het blad wel bestoven lijkt met bloem.
Pinot meunier, of kortweg ‘meunier’, is genetisch niet te onderscheiden van de pinot noir en toch is het fruit helemaal anders. Waar de pinot noir aristocratische wijnen oplevert, lijkt de meunier een rol van goede burger weggelegd. Ook de kleur van de vin clair (basiswijn) is anders: een min of meer dieproze bij pinot noir vergeleken met een bleekroze, bijna neutrale tint bij meunier.
De druif wordt vooral geplant omdat ze veel vorstbestendiger is dan haar evenknie pinot noir. In de vallei van de Marne is dat geen luxe: de voorjaarsvorst durft daar ongenadig toe te slaan… Haar hoofdaanplant ligt dan ook daar. Ongeveer 2/3 van het areaal in de Marnevallei bestaat uit meunier.
Weerbarstigheid is jammer genoeg geen synoniem voor goed imago. Integendeel: van de drie klassieke druiven is meunier duidelijk de minst gewaardeerde. Nochtans bekleedt ze qua volume na pinot noir (39%) de tweede plaats en is chardonnay op dat gebied pas derde (26%).
Polo meunier
Meunier wordt altijd wat meewarig bekeken in de Champagne. Op het achteretiket vind je de vermelding van de druif nauwelijks. Als de blend bestaat uit pinot noir en chardonnay dan wordt het groot aangekondigd. Maar meunier? Dan verzwijgt de wijnbouwer nog liefst de hele assemblage.
Jammer eigenlijk. Want de topdomeinen Krug en Dom Pérignon maken beide gebruik van meunier in de mengeling. Ze schamen zich er niet voor, al pakken ze er ook niet mee uit.
Die eer is weggelegd voor kleinere producenten zoals Moussé ‘Profondement Meunier’ en bij uitbreiding alle wijnmakers van het Institut Meunier. Zij pleiten onomwonden voor het gebruik van meunier, zelfs als monocepagewijn. Ze gaan daarbij zelfs zover, dat ze een niet-gedoseerde dus strakdroge champagne produceren van 100% meunier. Mijn champagnevriend Tim Hall noemt veel van die wijnen ‘polo meunier’ omdat ze doen denken aan de polomuntjes. Die hebben namelijk ook een gat in het midden. Het is de indruk die je krijgt bij het proeven: eerst komt er sappig fruit, dan valt de wijn weg, en vervolgens krijg je een strakke, door zuren gedomineerde afdronk.
De beste producenten ontspringen die dans. Bij hen zijn meunierwijnen gebalanceerd, met de nadruk op het speelse en florale kantje van de druif, met voldoende mondvulling en een mooie maar niet zure finale. Ik heb zelfs meunierchampagnes uit de jaren vijftig geproefd die nog zeer drinkbaar waren.
Nog sterker is Benoit Déhu’s geloof in de druif. Hij maakt drie wijnen van pinot meunier afkomstig van één perceel: een champagne en een witte en een rode coteaux champenois. Hij zegt: “goed jaar, slecht jaar, je m’en fou, ik maak elk jaar goede wijnen”. Ze behoren inderdaad tot de beste eenraswijnen van meunier die ik al geproefd heb, al is het prijskaartje navenant.
Meunier in grand cru?
Vele champagnespecialisten denken dat pinot meunier niet toegelaten is in grand cru-gemeenten. Nochtans maakt het cahier des charges hier geen gewag van. Het is dan ook een fabeltje. Anderzijds is meunier in grand cru ook een zeldzaamheid: ik ken enkele producenten met een zeer beperkte aanplant van de druif op grand cru-terroir. Eén producent plantte een aantal jaren geleden een hectare aan in Verzy. Die champagne komt binnenkort op de markt, al is het nog niet zeker of dat als monocepage zal zijn.
Sinds de jaren 1980 is het respect voor de meunier gegroeid en dat heeft alles te maken met voortrekkers die tonen dat je kwalitatief hoogstaande wijnen kunt maken van deze druif. Daardoor laten ook anderen hun schaamte varen en wordt de naam meunier niet langer van het etiket gebannen.
