Rias Baixas: een streek in opmars
Een situering
Hoewel de wijnbouw in Rias Baixas (letterlijk: de ‘lage fjorden’) in de tijd van de Romeinen te situeren valt en ook al lang wijn wordt gemaakt in het gebied, is het maar van de jaren 1980 dat Rias Baixas enige erkenning begon te krijgen voor zijn wijnen.
Eén druif speelt de eerste viool en dat is de albarinho. Een druif gekenmerkt door hoge aciditeit en goede extractie. Typische aroma’s omvatten citrus, tropisch fruit en kweepeer.
Behalve albarinho zijn er nog enkele andere witte druiven, waaronder treixadura en loureiro, en een aantal rode druiven zoals de koppige pedral en de mencia, die nog enige bekendheid geniet. Maar met ruim 80% van de aanplant is de albarinho de onbetwiste koningin van de streek.
Mits goed aangeplant, via het voor Rias Baixas typische pergolasysteem, is de albarinho bestand tegen het vochtige en warme klimaat van de streek. De bodem bestaat overigens voor een groot deel uit graniet en granietverweringsgesteente (xabre), aangevuld met vele andere zoals schist en alluviale gronden.
Verloren troefkaarten
De albarinhowijnen van Rias Baixas hebben een hoge zuurgraad en tegelijk een goede extractie. Daardoor zijn ze enerzijds citrusachtig maar anderzijds vrij vol in de mond met vaak een lekker bittertje.
Natuurlijk spelen de wijnmakerstechnieken een grote rol. Eén van de heersende discussies: fruit versus terpenen. Terpenen is de scheikundige stof die onder andere riesling zijn grote complexiteit verleent. Albarinho, hoewel geen familie van de riesling niettegenstaande de naam (alba=wit, rinho=van de Rijn) heeft diezelfde capaciteit maar die troefkaart wordt niet altijd uitgespeeld.
Nog een andere discussie die speelt: langdurige rijping sur lie of fruitgedreven. Het pure fruitkarakter van de albarinho is verleidelijk, maar extra complexiteit wordt gewonnen door de wijnen lang te gunnen op de lies, de droesem die na de eerste gisting overblijft. Sommige producenten experimenteren met wel tien tot twintig jaar sur lie! Die wijnen zijn ongemeen gistig en citroenfris, met secundaire aroma’s van broodkruim en brioche.
Het gesprek over houtrijping wordt nauwelijks gevoerd. Het gebruik van hout is marginaal aanwezig en de wijnen die in vat worden opgevoed, vormen een zeer kleine minderheid. Volgens mij heeft albarinho, net zoals riesling, helemaal geen houtrijping nodig om complexiteit te tonen. Nochtans proefde ik al mooie Rias Baixas-wijnen mét vatrijping.
Tien gerenommeerde wijndomeinen
Wie Rias Baixas wil ontdekken, kan best enkele flessen kopen van de meest toonaangevende domeinen. Nog beter is natuurlijk om naar de streek af te reizen en ze te bezoeken. Maar hier alvast een tiental van de beste domeinen:
1. Bodegas Martín Códax: Dit is een coöperatieve wijnmakerij die druiven gebruikt van ongeveer 550 wijnbouwfamilies. Het domein is bekend om zijn prima basiswijnen, maar er wordt duchtig geëxperimenteerd met allerhande recipiënten zoals keramiek en beton.
2. Pazo De Señorans: Dit wijndomein staat bekend om wijnen die hun oorsprong weerspiegelen en is gelegen in de Rías Baixas-regio en wel vlakbij de hoofdplaats Pontavedra. Het domein straalt oude klasse uit, maar de wijnmakerij is fris en vernieuwend. Het bezoek is zonder meer indrukwekkend en de wijnen zijn dat ook.
3. Bodegas Granbazán: Gelegen in Tremoedo, Pontevedra, staat dit domein bekend om zijn opvallende gebouw met Franse Château-invloeden, nu bedekt met blauwe tegels, een knipoog naar de Galicische Indiase huizen. Zeer goede verhouding prijs/kwaliteit.
4. Bodegas Vionta: Opgericht in 2013 en gelegen in Meaño, Pontevedra, is dit domein trots op de productie van enkele van de beste Albariño’s in de Rías Baixas. Zelfs de basiswijn, die verkrijgbaar is in de grootdistributie, is een goede inleiding op de wijnen van de streek en prijs/kwaliteit zéér de moeite waard.
5. Bodegas Eidosela: Gelegen in Arbo, Pontevedra, staat dit wijndomein bekend als de eerste die zich waagde aan de productie van Galicische mousserende wijnen, waarmee het een mijlpaal markeerde in de wijntraditie van de regio. Finesse en eigenzinnigheid zijn de sleutelwoorden op dit domein.
6. Bodegas Castro Martin: Gelegen in Cambados, Val Do Salnés, is dit een van de 30 oprichtende wijnhuizen van de DO. Het staat bekend om het uitdagen van de traditie door hun wijnen op de lie te laten rijpen.
7. Pazo de Baion: een historisch domein, met een prachtig kasteeltje en enkele unieke erfgoedkundige bezienswaardigheden zoals de klokvormige duiventil. De wijnen van het domein zijn uniek en speciaal, maar er is ook een reeks eenvoudigere en betaalbare wijnen onder het etiket van Condes de Albarei.
8. Valminor (O Rosal): Een ultramoderne wijnmakerij die desondanks erg veel klasse uitstraalt. Temperatuurcontrole, preselectie en koude maceratie zijn hier de ordewoorden. Erg klassiek Rias Baixas met de traditionele pergolasnoei, maar in de wijnkelder loepzuiver. Het resultaat van terroir en kelder is tropisch fruit met veel finesse.
9. Rubios (CdT): In het uiterste zuiden, meer landinwaarts, ontmoeten we de wijnen van dit domein. Ze gaan er prat op dat ze al meerdere onderscheidingen in de wacht mochten slepen. Van alle huizen in de region planten ze misschien wel de meeste druivenrassen aan, en bieden ze ook de ruimste variëteit aan druiven. Nochtans vond ik zowel in wit als in rood de mengwijn de beste van het gamma.
10. Fillaboa (CdT): Er zijn freaks en superfreaks – wat mij betreft, behoort Fillaboa tot de laatste categorie. Zeker als het gaat om de rijping sur lie.
Slechts drie wijnen maakt dit domein, maar ze zijn alle drie uitmuntend. Het geheim ligt deels aan de érg lange rijping op de gistcellen en er wordt geëxperimenteerd met nog andere stramienen. De ‘basiswijn’ – die overigens al van een zéér hoog niveau is – blijkt erg betaalbaar. Maar ook beide andere wijnen zijn niet extreem duur.
Deze wijndomeinen vertegenwoordigen een breed scala aan stijlen en benaderingen van wijnproductie in de Rías Baixas-regio en dragen bij aan de rijke en gevarieerde wijnbouwtraditie van dit gebied.
Een beloftevolle toekomst
In de afgelopen jaren is het handelscijfer van Rias Baixas-wijnen spectaculair gestegen, in sommige jaren zelfs bijna verdubbeld. De Vlaming lust blijkbaar wel pap van de albarinho. Hoe het komt? We hebben er het raden naar. Maar in elk geval heeft het veel te maken met de uitstekende verhouding prijs/kwaliteit van Rias Baixas.
