Rioja: een opmerkelijke trend in een traditionele wijnstreek
Vraag aan een willekeurige grootwarenhuisbezoeker die net een flesje wijn gekocht heeft, welke Spaanse wijnstreken hij zoal kent. Grote kans dat het antwoord ‘Rioja’ luidt. De kans is zelfs reëel dat het de enige wijnstreek is die hij in Spanje kan opnoemen.
Snelle ontwikkeling
Dat komt door de geschiedenis van deze Noord-Spaanse streek: door de relatief snelle ontwikkeling van vervoermogelijkheden zoals wegen en spoorwegen werd het gebied al in de vroege jaren 1900 wereldberoemd. Het kreeg dan ook zijn eerste herkomstbenaming (1925 DOC, 1991 DOCa).
De naam Rioja komt van het riviertje Oja dat langs de wijngaarden slingert, en waarvan de oevers (‘rio’) natuurlijk beplant zijn met druiven. Nochtans is de Ebro, waarin de Oja ook uitmondt, veel groter. Maar historische namen zijn nu eenmaal soms onverklaarbaar.
Opdeling in drie
De streek is ingedeeld in Rioja Alta en Alavesa (die in feite wijnkundig een eenheid vormen, en de Rioja Oriental (vroeger: Baja). De streek kent een gelijkmatig klimaat waarbij het Cantabrisch Gebergte bescherming biedt tegen de vochtige Atlantische winden. In het zuiden, in Rioja Oriental, is het klimaat over het algemeen war warmer en droger, waardoor soms uitdroging dreigt. Irrigatie is daarom toegestaan.
Klassieke en recente druiven
De klassieke druiven van de streek omvatten de tempranillo, de garnacha en in mindere mate de mazuelo (carignan) en graciano voor rood, en malvasia (malvoisie) en viura (macebeo) voor wit. Her en der zijn beperkte aanplantingen cabernet sauvignon en chardonnay toegestaan. Vijftien jaar geleden kwamen daar nog de rode maturana bij voor rode wijnen en de witte versie, aangevuld met witte tempranillo, torrontés (die niet verwant is aan de gelijknamige druif in de rest van de wereld, chardonnay, sauvignon blanc en verdejo voor wit.
Gereglementeerd houtgebruik
Een bijzonderheid van de Rioja als streek is het strikt gereglementeerde houtgebruik: minstens een jaar bordelese vaten (235 liter) voor Crianza en Reserva, en zelfs twee jaar voor een Gran Reserva. Wijnen zonder of met beperktere houtrijping worden geëtiketteerd als ‘joven’. De vaten zijn overigens vaak gemaakt van Amerikaans eikenhout, wat een sterkere zoete (vanille) en torrefactie- (koffie) indruk geeft, met soms hints van Oosterse kruiden.
Laat het nu net die Joven-categorie zijn die aan belang wint. Waar vroeger het fruit van de wijn, zeker in zijn vroege levensfase, al eens werd onderdrukt door de vanille- en koffietoetsen en soms zelfs ronduit schraal aanvoelde, is er een moderne lichting wijnbouwers die resoluut kiest om het fruit te benadrukken en veel minder houtrijping toe te passen.
Nieuwe stijl
Zo krijg je bijvoorbeeld wijnen die als ‘Joven’ door het leven gaan maar toch enkele maanden op vat hebben gelegen. Uiteraard is het effect daar subtieler en het geeft de druif de kans zich uit te drukken. Vooral de naar kersen geurende tempranillo is daarbij gebaat, en als die dan wordt ondersteund door een kruidig vleugje mazuelo of een aromatische scheut graciano, kan het resultaat erg complex zijn zonder dat de wijn daardoor erg duur wordt.
Want vaten kost geld: een goede barrique slaat al gauw een bres van duizend euro in de portemonnee, en als je dan ook nog weet dat die vaten vaak maar drie keer gebruikt worden, dan is de rekening snel gemaakt. Een bijkomend voordeel is dat dit type wijn ook in zijn jeugd al erg genietbaar is, en dat is wat de markt schijnt te willen. Nochtans kan ik ook wel eens genieten van een finaal uitgerijpte, tot fluweel verworden Gran Reserva. Maar die hou ik voor de feestdagen en die liggen nu toevallig pas achter ons.
https://wijn.doorbraak.be/p/rioja-madurado-2018/Rioja madurado 2018 – Doorbraak wijn
Meer info
https://www.riojawine.com/ (Consejo Regulador: de belangenorganisatie de belangen van Rioja vertegenwoordigt en de markt reguleert)
