Champagne proeven
Champagneproefglas door Philippe Jamesse ontwikkeld voor Veuve Clicquot
“Il faut avoir du vin autour des bulles”, zei de betreurde Pierre Cheval me enkele maanden voor hij stierf. Het wordt nogal eens vergeten: champagne is in de eerste plaats een wijn en verdient dus ook om geproefd te worden zoals wijn. Laat ons eerst eens kijken naar het belang van goede proefglazen, vervolgens naar de aroma’s en smaken die je in champagne kunt tegenkomen, en vervolgens wat tips oplijsten voor een echte champagneproeverij.
Goede proefglazen
Fluitglazen of flutjes worden door velen ‘champagneglazen’ genoemd, en dat is volledig ten onrechte. Ik ken weinig slechtere proefglazen dan die ellendige, kortstelige, dikglazige, bijna cilindervormige ondingen die dan op de koop toe nog eens nokvol geschonken worden zodat exact nul aroma’s zich ontwikkelen. Tenzij je vaak zoute stokjes serveert, heb ik er maar één gebruik voor: de glasbak voeden.
Ik heb eens een halve namiddag bij een champagnemaker doorgebracht waarbij we amper twee champagnes proefden. Maar ter wille van het experiment haalde hij wel een hele collectie verschillende glazen boven. We bestudeerden niet alleen de aanvankelijke aromaontwikkeling, maar lieten de champagne ook even staan zodat hij wat kon opwarmen. Ingewijden weten dat je daardoor soms spectaculaire resultaten kunt krijgen, want champagne, zeker die van goede kwaliteit, is nu eenmaal vooreerst een wijn.
In de serie zat onder meer het standaardglas van Zalto, met zijn brede bodem en fijne uitvoering in erg dun kristalglas, maar ook een ordinair wijnglas dat in de horeca gebruikt wordt omdat het gemakkelijk machinaal afwasbaar is en tegen een stootje kan. Verder natuurlijk nog enkele speciaal voor champagne ontwikkelde glazen.
Naargelang van het type champagne (we proefden een pure meunier en een blanc de blancs) en vooral de tijd in het glas was nu eens het ene, dan weer het andere glas favoriet. Het Zaltoglas kwam er bijna altijd als één van de beste uit, maar ook het gewone wijnglas deed het verbluffend goed. Al verloor het veel sneller de mooie parelsnoeren die bij de echte champagneglazen zo fraai naar boven waaierden.
Conclusie: als je geen gespecialiseerde glazen wil kopen voor champagne, neem dan een standaard wijnglas. Dan heb ik het niet over de Parijse bolglaasjes, door mijn overleden wijnvriend Frank ‘kabouter-plop-glazen’ genoemd, maar over ruimere, taps toelopende glazen die je overal vindt voor enkele euro’s per stuk.
De aroma’s
‘Champagne is wijn voor luie mensen’ concludeerde bubbelspecialist Gérard Liger-Belair. Immers: de belletjes dragen het aroma, tenminste nadat ze hun aanvankelijke nogal agressieve kracht verloren zijn. Na het inschenken van het glas wacht je gewoon een paar seconden tot de mousse op het oppervlak van de champagne verdwenen is, en je ruikt aan het glas zonder walsen.
Champagne is één van mijn favoriete wijnen omdat goede champagne drie types geuren combineert. Er zijn primaire geuren, afkomstig van de druif, maar ook secundaire, van houtrijping maar zeker ook van langdurige rijping sur lie, en tertiare geuren afkomstig van het gebruik van reservewijnen of de langdurige rijping op de fles.
Het Comité Champagne heeft een interessante kaart met de aroma’s die je in champagne ontmoet samengesteld. Zo associeer je chardonnaychampagne met citrus, appel, bloemen, munt… terwijl champagne van pinot meunier vaak naar gele vruchten zoals perzik of abrikoos geurt, en pinot noir naar rood fruit als aardbeien, kers of framboos. De ligging sur lie brengt daar brioche, toast, amandel, karamel aan toe. Rijping (van reservewijn of op fles) vervolledigt het aromaspectrum met peperkoek, honing, nootjes, champignons, cacao, koffie, tabak… Kortom champagne kan erg complex zijn.
Goed proeven
Velen hebben wel eens een wijnproeverij meegemaakt, maar wie organiseert er ooit champagneproeverijen? De basis is natuurlijk hetzelfde: een setje goede proefglazen per proever, een geschikte ruimte met voldoende licht, spuwemmers, water en waterglazen, proefformulieren, een deskundige presentator en al dan niet een digitale presentatie, maar vooral: een goede selectie aan champagnes. Meestal serveer ik ze blind, en dan kom je altijd voor verrassingen te staan.
Zo proefde ik onlangs een mooie selectie van negen champagnes, waarin ergens halverwege Dom Pérignon verborgen zat. Slechts weinigen haalden deze nochtans prachtige champagne eruit, velen verkozen een fles die amper een zesde van de prijs haalde…
Enkele tips
Tenzij je een gevorderde champagneproever bent, kun je best een thema kiezen dat zo divers mogelijke champagnes combineert. Enkele voorbeelden:
- Champagnes met een klassieke dosage (8 tot 12g suiker per liter) versus extra brut of brut zéro.
- Champagnes van bekende huizen versus champagnes van kleine récoltant-manipulants in dezelfde prijsklasse
- Champagnes blanc de blancs versus blanc de noirs
- Champagnes met en zonder houtrijping
- Assemblagechampagnes versus monoparcellaire champagnes
- Champagnes van recente oogstjaren (millésime) versus champagnes met veel reservewijnen
Je kunt er natuurlijk ook altijd een blindganger tussen steken… hilariteit gegarandeerd!
