En de consument, meneer, hij werd bedot
Misleidende marketing en etikettering in de wijnwereld ontmaskerd
Als consument is het moeilijk om de kwaliteit van een wijn te beoordelen. Vaak worden we verleid door mooie etiketten, hoge prijzen en verleidelijke marketingclaims, zonder dat de kwaliteit van de wijn zelf daarmee gelijke tred houdt. Sommige winkeliers en producenten spelen handig in op onze zwakheden om ons tot aankopen te verleiden. Een kritische blik op deze praktijken kan ons als consument helpen om doordachter keuzes te maken.
Prijsverschillen en kwaliteitsverschillen
Een van de meest opvallende fenomenen in de wijnwereld is de enorme variatie in prijzen, vaak zonder dat daar evenredige kwaliteitsverschillen tegenover staan. Onderzoek toont aan dat er vaak weinig verband is tussen de prijs van een wijn en de objectieve kwaliteit ervan. Prijsverschillen worden vaak meer bepaald door marketing en merkbekendheid dan door intrinsieke kwaliteit.
Zo kan een Chardonnay van een prestigieus wijnhuis in Bourgogne gemakkelijk 50 tot 100 euro kosten, terwijl een even goede Chardonnay van een kleinere, onbekendere producent uit een minder bekende streek slechts 15 euro moet opbrengen.
De consument die niet op zijn hoede is, zal al snel geneigd zijn om voor de duurdere optie te gaan, veronderstellend dat die ook beter zal zijn. Niets is echter minder waar: blinde proeverijen tonen vaak aan dat experts de goedkopere wijn even hoog of zelfs hoger waarderen dan de duurdere.
Misleidende marketing
Sommige wijnproducenten spelen handig in op onze perceptie van kwaliteit. Ze weten dat veel consumenten geneigd zijn om een hoge prijs te associëren met hoge kwaliteit. Door hun wijnen dus bewust duur te prijzen, creëren ze de indruk dat het om exclusieve, hoogwaardige producten gaat – ook al is de intrinsieke kwaliteit niet noodzakelijk beter dan die van goedkopere alternatieven.
Daarnaast maken sommige producenten ook gebruik van misleidende marketing om de consument te verleiden. Zo kan een wijn met een prestigieus klinkende naam of een mooi ontworpen etiket de indruk wekken van een exclusief, ambachtelijk product, terwijl de wijn in werkelijkheid geproduceerd is volgens industriële, gestandaardiseerde methodes. Slogans als “familiaal domein” of “traditionele methode” kunnen de consument op het verkeerde been zetten, zonder dat daar feitelijk iets bijzonders tegenover staat.
Ook het gebruik van vage, suggestieve termen op etiketten kan leiden tot verkeerde aannames bij de consument. Woorden als “grand cru”, “premier cru” of “oude stokken” wekken de indruk van kwaliteit, zonder dat daar een wettelijke of objectieve definitie aan ten grondslag ligt. De consument associeert deze termen met iets bijzonders, terwijl de werkelijke kwaliteit kan tegenvallen.
Rol van de retailer
Naast de producenten spelen ook sommige retailers een rol in het misleiden van consumenten. Veel winkels en restaurants kiezen er bewust voor om een beperkt assortiment aan te bieden, waarbij de nadruk ligt op bekende, dure merken. Deze worden dan prominent geëtaleerd en aangeprezen, terwijl kleinere, kwalitatief even goede producenten vaak onzichtbaar blijven.
Retailers kunnen ook subtiel sturen door de prijzen strategisch te positioneren. Zo worden dure wijnen vaak naast goedkopere alternatieven geplaatst, waardoor de consument de duurdere optie sneller als “normaal” gaat beschouwen. Ook het aanbieden van proeverijen en aanbevelingen kan een retailer gebruiken om bepaalde wijnen in de kijker te zetten, zonder dat de objectieve kwaliteit daarbij altijd de doorslag geeft.
Lees verder na de pub.
Viré Clessé 2020 – Doorbraak wijn
Hoe kunnen consumenten zich wapenen?
Als consument is het belangrijk om je bewust te zijn van deze marketingstrategieën en er niet blind in mee te gaan. Een kritische blik op etiketten, prijzen en marketingclaims kan je helpen om de echte kwaliteit beter in te schatten.
Zo is het raadzaam om je niet te laten leiden door prestigieuze namen of mooi ontworpen etiketten alleen. Probeer je te informeren over de achtergrond van een wijnhuis en de manier van produceren. Zijn er bijvoorbeeld duidelijke kwaliteitsindicatoren zoals biologische of biodynamische certificeringen?
Ook het prijskaartje is niet alleszeggend. Laat je niet automatisch verleiden door dure wijnen, maar probeer alternatieven te ontdekken in de middenklasse of zelfs de lagere prijssegmenten. Blinde proeverijen tonen vaak verrassende resultaten.
Tot slot is het belangrijk om je niet blind te staren op marketing-jargon als “grand cru” of “oude stokken”. Informeer je over de precieze betekenis en herkomst van dergelijke termen, voordat je ze als kwaliteitsgarantie beschouwt.
Door als consument waakzaam te blijven en je niet te laten misleiden door mooie etiketten en hoge prijzen, kun je doordachter keuzes maken en zo de werkelijke kwaliteit van wijnen beter inschatten. Dat maakt wijn kopen niet alleen leuker, maar ook voordeliger.
