Kun je pinot noir imiteren?
Van alle druiven is pinot noir misschien wel de moeilijkste om mee te werken, maar een geslaagde pinot noir is een onvergetelijke ervaring en vele van de grootste wijnen ter wereld worden van die druif gemaakt.
Je kunt je dan de vraag stellen of er geen vervanging te vinden is die wijnen oplevert van vergelijkbare kwaliteit maar zonder de nukken van het grote voorbeeld.
Aanschurkende druiven
Als je aan het karakter van de pinot noir denkt, met haar frêle aroma’s van aardbei en kruiden, dan springen drie andere druiven voor de geest. ‘Andere’ neem je best met een korrel zout, want recent DNA-onderzoek heeft voor elk van de drie aan het licht gebracht dat ze we héél erg verwant zijn met de pinot noir.
Pinot madeleine
Pinot madeleine staat onder heel wat andere namen bekend, zoals pïnot noir précoce, frühburgunder of vroege loonse. Die laatste namen slaan op haar voornaamse karaktertrek: dat ze vroeger afrijpt dan de pinot noir en dus geschikt is voor noordelijke klimaten. Ze is genetisch identiek aan de pinot noir, en wordt beschouwd als een spontane mutatie ervan. De wijnen van de vroege loonse, zoals Jean Bellefroid ze noemde toen hij haar in Borgloon herintroduceerde in de jaren 1960, zijn fruitig maar ontberen de finesse van de pinot noir.
Pinot meunier
Nog zo een druif is de pinot meunier, die slechts zelden als rode wijn op de markt komt. In Duitsland vind je de meunier als müllerrebe (müller, meunier of molenaar: de bladeren lijken aan de onderkant bestoven te zijn met bloem) of nog als schwarzriesling, hoewel ze met de riesling niets te maken heeft. In champagne maakt ze bijna één derde van het areaal uit en is het overgrote deel bestemd voor de productie van mousserende wijnen. Enkele producenten maken een rode of witte coteaux champenois maar dat zijn uitzonderingen. Qua karakter is de meunier heel anders dan de pinot noir, hoewel ze een chimerische mutatie van die laatste is en dus genetisch quasi identiek.
Saint laurent
Een laatste aanschurkende druif is de saint laurent (sankt laurent). Die is een spontane kruising tussen pinot noir en een nog onbekende druif, al vermoeden ampelografen (druivendeskundigen) dat die tweede ouder wel eens… pinot noir zou kunnen zijn! Ook saint laurent kan erg goed zijn, maar ik heb er nog geen geproefd die de beste pinot noirs naar de kroon kan steken.
Moderne kruisingen
Voortdurend zoekt de mens naar nieuwe kruisingen die bepaalde kwaliteiten hebben en tegelijk nadelen omzeilen. In dit geval: de kwaliteit van pinot noir halen maar gemakkelijker te kweken zijn en minder vatbaar voor ziektes.
Gamaret en garanoir
Daarbij denk ik aan de tweeling gamaret en garanoir, beide kruisingen van gamay en reichensteiner en dus zusjes, maar wel met een eigen karakter. Gamaret is rijker aan tannine, garanoir iets lichter en soepeler en leunt dus dichter bij pinot noir aan. Maar vaak komen de zusjes samen in de assemblage terecht.
Acolon
Een derde druif die ik in deze categorie zie, is de acolon. Het is een kruising tussen blaufränkisch en dornfelder. Hoewel ze een intensere kleur heeft dan de pinot, erfde ze van de dornfelder het relatief lage tanninegehalte en van de blaufränkisch het fruitige, dat soms aan pinot noir doet denken. Ook van acolon heb ik al lekkere wijnen gedronken, echter geen enkele die de beste pinot noirs imiteert.
Conclusie: pinot noir imiteren is geweldig moeilijk. Al moet ik daarbij ook vermelden dat werkelijk grote pinot noirs erg zeldzaam zijn.
