Oenotoerisme in de Westhoek

 

Om van de wijnbouw te kunnen leven, moet je in deze streken veelzijdig zijn. Dat hebben de ondernemende Westhoekers goed begrepen: de grootste domeinen, hoewel financieel gezond, ontwikkelen allemaal een versie van het oenotoerisme. Samen opereren ze onder de vlag van Vintage Heuvelland, een vereniging die zijn oorsprong dankt aan José Lemahieu, die er overigens een bijzondere erkenning voor kreeg.

Tussen twee bergen

In Westouter, Heuvelland, is het domein Entre-deux-Monts een naam als een klok. In 2004 plantte vader Yves Bacquart hier 1000 wijnstokken (0,25 hectare), anno 2022 staat zoon Martin aan het roer van een domein dat 23,5 hectaren wijngaard omvat waarvan 19 hectaren op eigen grond. Een drietal hectaren is nog in aanplant: de ambitie is groot. Het nieuwe logo heeft grote zwarte en rode driehoeken, en een kleine gouden. De grote driehoeken verwijzen naar de ligging: tussen de Rodeberg en de Zwarteberg. Het kleine gouden driehoekje stelt het domein zelf voor, een beetje trots maar toch vooral bescheiden en dankbaar voor wat de natuur en de plaats betekenen.

Martin zegt: “Ons wijndomein heeft drie pijlers: kwaliteit, duurzaamheid en oenotoerisme”. Op gebied van de kwaliteit worden heel wat inspanningen gedaan die je ook in andere wijnstreken aantreft bij de beste domeinen: temperatuurgecontroleerde gisting, het apart houden van het sap van de tweede persing, parcellaire selectie, en het bewaren van reservewijnen voor de mousserende wijnen. Qua duurzaamheid zijn er maatregelen om economisch, sociaal en ecologisch te werk te gaan. Op het gebied van oenotoerisme werd er recent een nieuwe ontvangst- en proefruimte gebouwd. In de winkel kun je een maaltijd en een fles wijn kopen, waarvan je dan op de picknickweide kunt genieten. Wie graag wandelt, kan de route volgen (3-6 km) met negen panelen over de geschiedenis van de streek en de wijnbouw. Bij elk paneel is een belevingselement: een selfie-kader, een speeltuig voor kinderen, of een big bench. Op dit moment wordt ook een verhaallijn voor kinderen toegevoegd. Al deze inspanningen beginnen vruchten af te werpen: zo telt Martin jaarlijks vijf- tot tienduizend gasten die de gegidste rondleiding volgen.

Geproefd

Wiscoutre: een frisse, fruitige en speelse mousserende wijn met net voldoende zoetheid op de tong om perfect te passen op een zomers terras.
Bacquart brut: een rokerige, boterige wijn met toetsen van perzik en bloemen, maar ook de typische aroma’s van gegrild brood afkomstig van de tweede gisting op fles.
Pinot La Douve 2021: genoemd naar de vallei waar de druiven groeien. Een lekkere en sappige witte wijn met wit fruit en een florale hint. Een licht bittertje in de mond maakt hem extra verfrissend.
Molenberg Prestige 2019: een rokerige wijn met abrikoos en appel. Mooi zuurtje en een zekere rondheid.
Mont Rouge 2020: een verrassende assemblage van 2/3 acolon en 1/3 pinot noir. Een aardse geur met wat blauwe bes en kruidenthee. Mooie structuur, maar ook fris en sappig.

Monteberg

Het oudste domein van het Heuvelland kende zijn eerste aanplant in 1996. Vandaag oogst de familie Six gemiddeld twee weken vroeger dan toen… Ward Six vertelt: “Bij de aanplant hadden we pinot noir, dornfelder, müller-thurgau, siegerrebe, pinot gris, kerner en riesling. Enkel die laatste hebben we gerooid want we kregen hem niet rijp.”

Het domein maakt van het huidige areaal van 10 hectaren wijngaard een omvangrijk assortiment aan wijnen, en de laatste tijd ook gin. Er wordt overigens een nieuwe wijngaard aangeplant, op een stenig stuk grond. “Er zijn al heel wat piketten omgebogen”, lacht Ward.

Monteberg maakt lekkere, fruitige en ongedwongen wijnen die uitstekend passen bij de picknick met streekproducten die je hier kunt nuttigen, of je nu met z’n tweetjes bent of met een groep. Het terras van het domein biedt een prachtig uitzicht op dit heuvelachtige stukje Vlaanderen.

Heerlyckheyt Roonen Bergh

Ooit reikte de zee tot deze streken. Toen ze terugtrok, zette ze ijzerzandsteen af die met de tijd erodeerde en oxideerde. Roonen Bergh is genoemd naar deze zandsteen, ‘roanen’ genoemd. Het domein komt al voor op een Ferrariskaart van 1777. Simon Riquière en Joke Lemenu ontwikkelen er op dit moment een wijndomein met vakantiehuis en een zaal die gehuurd kan worden voor allerhande feesten en evenementen. Uniek is de “Langste Tafel”, een natuurhouten tafel van wel 30 meter die een openluchtbeleving aan tafel belooft.

Cense de l’Alouette

Jan Staelens komt uit een heel andere business maar was al in zijn jeugd gefascineerd door mineralen. Zou het daardoor komen dat hij later een wijnpassie ontwikkelde? In elk geval legde hij in 2018 op een duin van 140 meter hoog een wijndomein aan met pinot noir, chardonnay, auxerrois, pinot meunier, acolon en een beetje syrah (!). Al grappend zegt hij “We zochten een plaats met veel wind, en die hebben we gevonden!”. Het waait er inderdaad stevig, maar voor de druiven heeft dat een voordeel: in warme en vochtige periodes dreigt het gevaar van schimmelziektes. Wanneer de wind de vochtige lucht dan wegblaast, is het gevaar geweken. Zo heeft Jan in het verschrikkelijke wijnjaar 2021 toch een mooie oogst binnengehaald.

De naam van het domein verwijst naar de leeuweriken die hier voortdurend rondfladderen. “Ik heb er vorige week zelfs twee gezien die een valk wegjoegen”, vertelt Jan. De man heeft grootste plannen. Zo komt er een wijnbelevingsmuseum die vertrekt van de geologie, en waarin de uitgebreide collectie mineralen getoond zal worden. Vervolgens wordt de bezoeker ondergedompeld in de geuren en smaken van de Heuvellandse wijn, om daarna de echte proeverij te kunnen aanvatten. Het project zou over twee jaar klaar moeten zijn. Zeg dat u het het eerst hebt gelezen in Doorbraak Wijn.

In de wijnkelder spitst hij zich toe op monocepagewijnen, om zo beter te begrijpen hoe bepaalde druivenrassen gedijen op de ondegrond.

Geproefd

Auxerrois 2021: een florale, strakke wijn met citrus in het aroma en ook wat perzik. Zuiver en vrij lang.
Chardonnay “Denise” 2021: kruidige wijn met zelfs wat witte peper, strak en fruitig, met wat broodkorst in de finale.
Chardonnay 2021 op eik: perziksteen, gist, vrij breed, zeer puur en met een mooie structuur.
Meunier Rosé 2021: jeneverbes, kruidig, rozen, appel, licht oxidatief, vrij lang met een ondersteunend bittertje.
Léon 2020: genoemd naar de kleinzoon die ondertussen in de wijngaarden speelt. Kruidig, met kers en kirsch, en een amandelbittertje in de afdronk.

Wanneer we dan het Heuvelland verlaten en terug landinwaarts keren, maken we nog twee korte stops.

Den Nachtegael

Enkele kilometers ten oosten van Ieper stampt Dirk Syx een wijndomein ‘Den Nachtegael’ uit de grond. Alles gebeurt uiterst professioneel en met veel oog voor detail. Ook hier is de ambitie groot (zo wil Dirk op termijn vijfentwintig soorten wijn produceren). Het wijndomein moet ook een belevingscentrum worden waar bedrijven evenementen kunnen organiseren. Je wordt er helemaal ondergedompeld in de wijn. Daartoe schrijft Dirk zelf de laatste regels programmacode. “Ik wil dat alles volledig automatisch verloopt”, verklaart hij. Niet voor niets heet het bedrijf dat hij ooit startte ‘Syx Automations’, of hoe een vaardigheid die je verworven hebt in één sector goed van pas kan komen als je een nieuw avontuur begint.

Ravenstein

In Wervik, tenslotte, plantten bloemenkwekers Dirk Talpe en Patricia Lenoir in 2017 een wijngaard genoemd ‘Ravenstein’ en ook dat was een heerlijkheid. Ondertussen is er 5,5 hectare aangeplant, waarvan 0,5 afkomstig van een lokale wijnbouwer die de wijngaard wenste over te laten, en zal Dirk nog eens 3 hectare wijngaarden beheren en de wijn maken voor een externe investeerder. Behalve gewone wijnen maakt hij ook de Mulsum, naar een oud Romeins recept. Het is een wijn met honing en kruiden, die wellicht smaakt zoals de drank die de Romeinen nuttigden. Hoewel Dirk grif toegeeft dat we dat niet helemaal zeker kunnen weten…

Geproefd

Blanc de Blanc [sic]: Fruitige, champagneachtige bubbelwijn met brioche. Mooi droog in de mond.
Brut: Rijper, ronder en sappiger dan de blanc de blanc.
Rosé Brut: Fruitige wijn met aardbei en een klein tikje reductie. Erg explosief in de mond.
Rosé Barrique: zalmkleurige wijn die zeer fruitig en sappig is.
Chardonnay Barrique: Toetsen van banaan en boter. Gespannen structuur met perziksteen in de mond, zelfs wat tannine.
Chardonnay Barrique Cuvée: het beste vat van de vorige wijn. Zeer zachte, expressieve en florale wijn. Knap.
Pinot Noir: Fruitige, tikje kruidige wijn (kruidnagel), kersenpit, aardbei.
Acolon 2019: Inktzwart met dieppaarse rand, grote rode neuze, zeer fruitig en krokant. Mooie wijn met in de mond wat aardsheid en kruiden.

Meer weten?

Peter Doomen