Op een onbebouwd eiland
MajorcaDe drie wijngrootmachten Spanje, Italië en Frankrijk hebben meer in hun mars dan landwijnen. Ze delen namelijk ook eilandwijnen: de Mediterrannée is bezaaid met eilandjes, waarvan sommige, vooral de grotere, prima voedingsbodems blijken voor wijn.
(Spanje omvat ook, door historische toevalligheid, een eilandengroep rond Tenerife die men de Canarische eilanden noemt, en waarover Henri in een ander artikel bericht)
De hamvraag: welke factoren onderscheiden wijnen van eilanden ten opzichte van hun vastelandevenknieën? Het antwoord: vulkanen en klimaat!
- Vulkanen: eilanden in de zee zijn van vulkanische oorsprong, of ze hebben een min of meer actieve vulkaan op hun grondgebied. Vulkanische grond is over het algemeen zeer vruchtbaar, maar ook goed drainerend. De ideale wijnbouwgrond? Komt daarbij nog de speciale smaak die vulkanische grond aan de wijn zou leveren. Hoe een en ander precies in zijn werk gaat, is nog een raadsel. Maar dat ook hier de grond voor effect zorgt, staat buiten kijf.
- Zeeklimaat: eilanden liggen per definitie in de zee en dus is het klimaat er oceanisch. Zelfs voor een zuidelijk eiland als Tenerife is de gemiddelde temperatuur zeer gematigd, met 25° als norm. De zee geeft variatie, maar tempert ook: het wordt er nooit héél warm of héél koud. Ideaal voor de druivelaar!
Ik haal drie eilanden aan, telkens met hun meest bekende vertegenwoordiger. Ze hebben gemeenschappelijkheden, al tekenen ze ook voor hun eigenheid. Tijd om kennis te maken met de Mediterrannée.
Spanje: Majorca – Binissalem
Ten noordoosten van Palma de Mallorca ligt een vlakte op ongeveer 300 meter hoogte: de DO Binissalem. De bodem is er arm aan voedingsstoffen, maar met een goede drainage door kalk en klei in de ondergrond.
Binissalem is de bekendste herkomstbenaming van het eiland. Voor de rode wijnen tekent de manto negrodruif, al komt er ook cabernet sauvignon, callet, tempranillo, monastrell, merlot en syrah voor. Wat betreft de witte wijnen is er de onvermijdelijke macabeo, maar ook chardonnay en moscatel.
Manto negro doet het goed op steenbodems. De druif is soms eerder roze dan rood en levert lichtgekleurde wijnen op die toch hoog in alcohol zijn. Ze wordt vaak gemengd met de eveneens lokale calletdruif, onder andere om de kleur te verdiepen.
Italië: Sicilië – Etna
Wie Sicilië zegt, zegt Etna en wie Etna zegt, zegt Sicilië. In de wijnproeverswereld anno 2021 valt de Etna niet meer weg te denken uit het Italiaanse wijnlandschap. Al was het maar omdat het eiland erin geslaagd is, een tegenhanger voor de nebbiolo voort te brengen die dan toch weer anders is.
Maar wie kent de nerello mascalese, die nu in Sicilië toch de scepter zwaait? Nerello op zijn best geeft een aroma met zwarte chocolade, kers, kruidigheid. De zuurgraad is eerder hoog, tannine aanwezig, alcohol matig. Kortom een klassiek geschoeide druif maar op moderne leest. DNA-onderzoek heeft overigens uitgeweze dat nerello een nakomeling is van sangiovese, de beroemde druif uit het midden van de laars.
Ook niet te versmaden zijn de witte wijnen, waarin de traditionele druiven carricante, catarratto en grillo verwerkt zijn. Geen gemakkelijke wijnen met vaak méér dan een tikkeltje terroir, en een soort gerookte, tropisch-fruitige smaak in de mond.
Frankrijk: Corsica – Patrimonio
Sinds de achttiende eeuw behoort dit eiland tot Frankrijk, waar het vroeger Italiaans was. Die tweespalt blijft tot op vandaag over het eiland hangen. Napoleon Bonaparte was trouwens een Corsicaan, zijn geboortehuis op het eiland is nog altijd een toeristische attractie.
Wijnkundig gezien is Patrimonio zeker de belangrijkste streek. Op het noordelijke deel van het eiland kweekt men voornamelijk nielluccio (sangiovese, rood) en vermentino (wit) op een bodem van kalk en klei. Het smaakprofiel van sangiovese is relatief bekend, met zijn sappige fruitigheid en een zeker kruidig tintje. Vermentino staat dan weer bekend om zijn hoge aciditeit en sterke aroma’s met fruit en bloemen.
Proeverij
Een leuk idee voor een proeverij is om van elk van de bovengenoemde wijnstreken één of enkele wijnen te kopen en die blind te proeven. Probeer ze vervolgens aan het juiste eiland toe te wijzen.
